Adamlara täsirli güýje düşünmek gaty aňsat, ýöne netijesiz güýje çuňňur düşünmek aňsat däl.Sinusoidal zynjyrda reaktiw güýç düşünjesi düşnüklidir, ýöne garmonikanyň barlygynda reaktiw güýjüň kesgitlemesi aýdyň däl.Şeýle-de bolsa, reaktiw güýç düşünjesi we reaktiw güýç öwezini dolmagyň ähmiýeti yzygiderli.Reaktiw güýç esasy reaktiw güýjüň we garmoniki reaktiw güýjüň öwezini dolmagy öz içine almalydyr.
Reaktiw güýç elektrik üpjünçiligi ulgamy we ýük işleýşi üçin uly ähmiýete eýe.Energetika ulgamynyň bölekleriniň päsgelçiligi, esasan, induktiwdir.Şol sebäpden, işjeň güýji geçirmek üçin, iberiji bilen kabul edijiniň arasynda faza tapawudy talap edilýär, bu gaty giň aralykda gazanylyp bilner.Reaktiw güýji geçirmek üçin iki ujundaky naprýa .eniýeleriň arasynda san tapawudy bar, muny diňe dar aralykda amala aşyryp bolýar.Reaktiw ýükleri sarp edýän köp sanly komponentlerden başga-da, köp ýük reaktiw ýükleri hem sarp etmeli.Tor komponentleri we ýükler tarapyndan talap edilýän reaktiw güýç toruň bir ýerinde elýeterli bolmaly.Elbetde, bu reaktiw güýçleriň hemmesi generatorlar bilen üpjün edilýär we uzak aralyga daşamak akylsyz we adatça mümkin däl.Oňaýly usul, reaktiw güýjüň sarp edilmeli ýerinde reaktiw güýç öndürmekdir, bu bolsa reaktiw güýç öwezini dolmakdyr.
1. Reaktiw güýç öwezini dolmagyň manysy
Elektrik paýlaýyş ulgamynda, elektrik üpjünçiliginiň hiline baha bermek üçin, reaktiw elektrik öwezini dolmagyň ähmiýeti aşakdaky üç elemente eýe:
1. Tor enjamlarynyň kuwwatyny azaltmak we enjamlaryň çykarylyşyny ýokarlandyrmak üçin
Netijeli kuwwatyň üýtgemezligi şertinde elektrik torunyň güýç faktory ýokarlanýar we reaktiw güýç hem azalýar.S-√P2 + Q2 formulasyndan güýjüň gutulgysyz azaljakdygyny görmek bolýar.Mysal üçin, energiýa sarp ediş birligi 200kW elektrik ýük talap edýän bolsa we güýç faktory 0,4 bolsa, ony COSφ = P / S, S = P / cosφ = 500kV.A, ýagny güýç faktoryndan alyp bolýar 500kV.A talap edýän transformator 0.8, diňe 250kV.A transformator gurmaly.Kuwwat koeffisiýentiniň artmagy bilen zerur enjamlaryň kuwwatynyň şoňa görä peselip biljekdigini görmek bolýar.
2. Kuwwat nokadynyň naprýa .eniýesi we ýygylygy hemişelik ýakynmy.
(A) Kuwwat faktorynyň 1-e ýakynlygy ýa-da ýokdugy.
(b) Üç fazaly ulgamda, faza toklary we faza naprýa .eniýeleri deňagramlymy.
Kuwwat faktoryny gowulandyrmak üçin reaktiw güýç kompensasiýasynyň ulanylmagy diňe bir reaktiw tok geçirijisi sebäpli dörän elektrik ýitgisini azaltmak bilen çäklenmän, ahyrky ulanyjylaryň naprýa .eniýesini netijeli gowulandyryp we ýokarlandyryp, elektrik enjamlarynyň tygşytly işleýiş derejesini ýokarlandyryp biler.Şonuň üçin reaktiw elektrik öwezini dolmak hemişe elektrik üpjünçiligi we paýlaýyş ulgamynyň möhüm bölegi bolup durýar.
3. Elektrik çykdajylaryny tygşytlamak üçin
Countryurdumyzda häzirki elektrik nyrh syýasatyna laýyklykda, elektrik enjamlarynyň göwrümi 100kV.A (kWt) -dan ýokary bolan müşderiler elektrik toguny düzederler we elektrik togy adaty bahadan pes bolanda jerime salarlar.Reaktiw elektrik öwezini dolmak güýç faktoryny gowulaşdyrdy, pes energiýa faktory sebäpli elektrik togunyň ýokarlanmagyny azaltdy ýa-da öňüni aldy we elektrik töleglerini tygşytlady.
4. Energetika kompaniýalarynyň jerimelerini azaltmak üçin
Daşky gurşawy goramaga berilýän ünsi artdyrmak bilen, elektrik kompaniýalary kärhanalaryň elektrik galyndylaryny kem-kemden berk gözegçilikde saklaýarlar, şonuň üçin elektrik kompaniýalary käbir kompaniýalarda has köp jerime salýarlar.Energetika kompaniýalarynyň jerimelerini azaltmak üçin kompaniýalar reaktiw güýjüň öwezini dolmak üçin kondensatorlary geçirip başladylar., Energiýa sarp edilişini azaltmak.
5. Enjamlaryň hyzmat möhletini uzaltmak
Önüm bahasy nukdaýnazaryndan, önümçilik bahasyny hasaplamak we ahyrynda kompaniýanyň ýyllyk arassa girdejisini kesgitlemek üçin enjamyň amortizasiýa derejesini hasaplamaly.Şeýle-de bolsa, enjamlaryň köpüsi könelmegi we ýyrtylmagy sebäpli taşlanmaly we köplenç 3-5 ýyllap ulanylmaly, köp bölegi reaktiw güýç sebäpli.Equipmentokary, enjamlaryň garramagyna sebäp bolýar, şonuň üçin has köp kompaniýa enjamlaryň hyzmat möhletini uzaltmak üçin kompensasiýa kondensatorlary üçin pul töläp başlaýar.
Ikinjiden, reaktiw güýç öwezini dolmagyň roly
Reaktiw energiýa öwezini dolmak kabinetiniň wezipesi, reaktiw elektrik öwezini dolmak arkaly reaktiw elektrik öwezini dolmak enjamlaryna laýyklykda zerur reaktiw güýji bermekden ybarat.Elektrik üpjünçiligi gurşawy, gözenegiň hilini gowulandyrmak.
Elektrik üpjünçiliginde reaktiw kompensasiýa kabineti möhüm rol oýnaýar.Göwnejaý kompensasiýa enjamyny ulanmak elektrik torunyň ýitgisini azaldyp biler.Munuň tersine, saýlamak we nädogry ulanmak elektrik üpjünçiligi ulgamy, naprýa .eniýe üýtgemegi we garmoniki ýokarlanmak ýaly dürli faktorlara sebäp bolup biler.
Reaktiw güýç öwezini dolmak, daşarky tok çeşmesini ulanmak, iş wagtynda ýüküň sarp edýän reaktiw güýjüni öwezini dolmakdyr.Häzirki çeşmäni üpjün edýän enjam, reaktiw güýç öwezini dolmak enjamyna öwrülýär.Umumy kompensasiýa enjamy parallel güýç kondensatorydyr.
1. Elektrik üpjünçiligi ulgamyny gowulandyrmak we güýç faktoryny ýüklemek, enjamlaryň kuwwatyny azaltmak we energiýa sarp edilişini azaltmak
2. Elektrik üpjünçiliginiň we enjamlaryň işleýiş şertleriniň hilini ýokarlandyrmak, enjamlaryň howpsuz işlemegi üçin amatly iş şertlerinde işlemegini üpjün edip biler.
3. Elektrik energiýasyny tygşytlaň, önümçilik çykdajylaryny azaldyň we kärhananyň elektrik töleglerini azaldyň.
4. Ol elektrik energiýasynyň sarp edilişini azaldyp, elektrik torunyň geçiriş netijeliligini ýokarlandyryp biler.
5. Kabul ediş nokadynyň naprýa .eniýesini we elektrik toruny durnuklaşdyryň we elektrik üpjünçiliginiň hilini ýokarlandyryň.Dinamiki reaktiw güýç öwezini dolmak Uzak aralyga geçiriji liniýanyň degişli ýerinde dinamiki reaktiw kuwwat geçiriş ulgamynyň durnuklylygyny ýokarlandyryp we geçirijilik ukybyny ýokarlandyryp biler.
6. Elektrikleşdirilen demir ýollar ýaly deňagramly däl üç fazaly ýük bolan ýagdaýynda, üç fazanyň täsirli we netijesiz ýükleri degişli netijesiz öwezini dolmak bilen deňagramlaşdyrylyp bilner.
3. Reaktiw güýç öwezini dolmak ýörelgesi
Kuwwatly elektrik ýükli enjamy we şol bir zynjyrda induktiw elektrik ýüküni birikdiriň, kuwwatly ýük energiýa çykanda induktiw ýük energiýany siňdirýär we induktiw ýük energiýa çykanda kuwwatly ýük energiýany siňdirýär we energiýa paýlaşylýar arasynda iki ýük çalşylýar.Şeýlelik bilen, reaktiw kompensasiýa ýörelgesi, induktiw ýük bilen siňdirilen reaktiw güýjüň kuwwatly ýük bilen reaktiw kuwwat çykarylyşynyň öwezini dolmagydyr.
Hakyky kuwwat ulgamynda ýükleriň köpüsi asynkron hereketlendirijilerdir we asynkron hereketlendirijileri goşmak bilen köp elektrik enjamlarynyň ekwiwalent zynjyryny garşylyk r we induksion l yzygiderli birikdirilen we güýç faktory hasaplap bolar.
Formulada
R we L zynjyrlaryny paralel birleşdirip, soňra bolsa kondensator C bilen birleşdirenden soň, zynjyr aşakdaky suratda (a) görkezilýär.Bu zynjyryň häzirki deňlemesi:
Aşakdaky suratda fazor diagrammasyndan U naprýa .eniýesi bilen tok arasyndaky faza tapawudynyň kondensator paralel birikdirilenden soň kiçelýändigini, ýagny elektrik üpjünçiliginiň zynjyrynyň güýç faktorynyň ýokarlanýandygyny görmek bolýar.Bu wagt üpjün ediş tokynyň fazasy, kompensasiýa diýilýän U naprýa .eniýesinden yza galýar.
Paralel sygymlylyk kompensasiýasynyň reaktiw güýjüniň zynjyry we fazor diagrammasy
(a) zynjyrlar;
(b) Fazor diagrammasy (öwezini dolmak);
(c) Fazor diagrammasy (artykmaç kompensasiýa)
Kondensatoryň sygymlylygy gaty uly we iýmit tokynyň fazasy, aşa kompensasiýa diýilýän naprýatageeniýeden ýokarydyr we onuň fazor diagrammasy (c) suratda görkezilýär.Adatça, islenmeýän artykmaç kompensasiýa ýagdaýy transformatoryň ikinji naprýa .eniýesiniň ýokarlanmagyna sebäp bolar we kuwwatly reaktiw kuwwat, elektrik geçiriji liniýasy ýaly güýç ýitgisini artdyrar.Elektrik liniýasynyň naprýa .eniýesi ýokarlananda, kondensatoryň güýjiniň ýitmegi hem ýokarlanar we temperatura ýokarlanar., kondensatoryň ömrüne täsir eder.
4. Näme üçin reaktiw güýç öwezini dolmagy köpeltmeli we bu nähili täsir edýär?
Elektrik torunyň belli bir nokadynda reaktiw elektrik öwezini dolmagyň mukdary köpelýär we bu nokatdan elektrik üpjünçiligine çenli ähli birleşdiriji liniýalaryň we transformatorlaryň reaktiw güýji azalýar we bu nokada birikdirilen elektrik ýitgisi azalýar, energiýa tygşytlanýar we kuwwatynyň hilini ýokarlandyrmak.
Reaktiw energiýa öwezini dolmak, nädogry ykdysady ekwiwalentler üçin merkezleşdirilen kompensasiýa talap edýär.Kompensasiýa nokadyny we öwezini dolmak mümkinçiligini saýlaň.Elektrik energiýasyny ulanyp, müşderiler güýç faktoryny gowulandyrmak ýörelgesine laýyklykda reaktiw güýç öwezini dolup bilerler.Kompensasiýa paýlanyşy ilki bilen uzak aralyga geçirişiň nädogry bolmagy üçin naprýatageeniýäni kadalaşdyrmagyň talaplaryny hasaplaýar.Kompensasiýa Enjamlaryň konfigurasiýasy nädogry ýükleriň bardygyna düşünmek üçin “derejeli kompensasiýa, ýerli balans” ýörelgesine laýyklykda meýilleşdirilýär.
Reaktiw elektrik öwezini dolmak, adatça, öwezini dolmak islemeýär, sebäbi transformatoryň ikinji naprýa .eniýesini ýokarlandyrar we elektrik liniýasyndaky reaktiw elektrik geçirijilik ukyby hem elektrik ýitgisini ýokarlandyrar, ýagny elektrik üpjünçiligi enjamlary reaktiw güýji tersine alar. gözenekBu ýagdaýa esasan elektrik torunyň reaktiw güýji sebäp bolýar.Artykmaçlyk sebäpli dörän artykmaç wolt tora aşa wolt zeper ýetmegine sebäp bolup biler, şonuň üçin reaktiw güýji siňdirmek üçin reaktor gurmaly.Energetika ulgamynda deňagramsyz bolsa, ulgamyň naprýa .eniýesi peseler we çynlakaý ýagdaýlarda enjam zaýalanar we ulgam ýaragsyzlanar.Şol bir wagtyň özünde, tor güýji faktorynyň we naprýa .eniýeniň peselmegi elektrik enjamlarynyň doly ulanylyp bilinmezligine, tor geçirijilik ukybynyň peselmegine we ýitginiň ýokarlanmagyna getirýär.Şonuň üçin iş naprýa .eniýesiniň hilini ýokarlandyrmak, güýç faktoryny gowulandyrmak, ulgamyň ýitgisini azaltmak we elektrik üpjünçiligi ulgamynyň netijeliligini ýokarlandyrmak gaty amaly ähmiýete eýe.
Iş wagty: 13-2023-nji aprel